ကချင်ပြည်နယ်၏ သမိုင်းခရီးလမ်း – တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ဗြိတိသျှ၊ အမေရိကန်၊ ကမ္ဘာစစ်ပွဲများနှင့် ယနေ့ခေတ်

ကချင်ပြည်နယ်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အထက်ဆုံးစွန်၊ ဟိမဝန္တာတောင်တန်းများနှင့် ဧရာဝတီမြစ်ရင်းမြစ်ဖျားများ တည်ရှိရာ နေရာဖြစ်သည်။ 

ဧရိယာ စတုရန်းမိုင် ၃၄,၀၀၀ ကျော်ရှိပြီး တရုတ်၊ အိန္ဒိယနှင့် နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်နေသည့် မဟာဗျူဟာမြောက် နေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ 

ကချင်လူမျိုးများသည် တိဗက်-မြန်မာ ဘာသာစကားအုပ်စုဝင် ဂျိန်းဖော့၊ ဆင်ဖူး၊ လရှိုင်း၊ ဇိုင်ဝါး၊ ရာဝန်၊ မရု၊ လာချိတ် စသည့် လူမျိုးစုခွဲများဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။

 ၁. ဗြိတိသျှ ခေတ် (၁၈၂၄–၁၉၄၈) ၁၈၈၅ တတိယ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာစစ်ပွဲ အပြီး ကချင်တောင်တန်းများကို ဗြိတိသျှက သိမ်းပိုက်။ ကချင်ဒေသများကို “Frontier Areas” (နယ်စွန်ဒေသ) အဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် မြန်မာပြည်မနှင့် ခွဲထားသည်။ ခရစ်ယာန်ဘုန်းကြီးကျောင်းများ (အထူးသဖြင့် အမေရိကန် နှစ်ခြင်းခရစ်ယာန် သာသနာပြုများ) ရောက်ရှိလာပြီး ကချင်လူမျိုးအများစုကို ခရစ်ယာန်ဘာသာသို့ ကူးပြောင်းစေခဲ့သည်။ ဒေါက်တာ အိုလယ် ဟန်ဆန် (Ola Hanson) သည် ကချင်စာပေနှင့် သမ္မာကျမ်းစာကို ဘာသာပြန်ပေးခဲ့သူဖြစ်သည်။ 

 ၂. အမေရိကန်နှင့် ကချင်ဆက်ဆံရေး – ကမ္ဘာစစ်ပွဲ (၁၉၄၁–၁၉၄၅) ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဂျပန်က မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးကို သိမ်းပိုက်ခဲ့စဉ် ကချင်တောင်တန်းများသည် တရုတ်သို့ လက်နက်နှင့် ရိက္ခာပို့ဆောင်ရာ တစ်ခုတည်းသော လမ်းကြောင်း “Ledo Road” (ယခု Stillwell Road) ၏ အစဖြစ်သည်။ အမေရိကန် OSS (CIA ၏ ရှေ့ပြေး) နှင့် ဗြိတိသျှ SOE တို့က ကချင်လူငယ်များကို စစ်သင်တန်းပေးပြီး “Kachin Rangers” အဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ အထင်ရှားဆုံး ခေါင်းဆောင်မှာ နော်ဆင်း ဒူဝါ ဇော်ဘောင် ဖြစ်သည်။ Kachin Rangers သည် ဂျပန်တပ်များကို တောတွင်းစစ်ဖြင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး မြစ်ကြီးနား၊ ဗန်းမော်၊ ဆွမြပရာဘွမ် စသည့် မြို့များကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရာတွင် အဓိက အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ စစ်အပြီး အမေရိကန်နှင့် ကချင်တို့ကြား ယုံကြည်မှုနှင့် ချစ်ကြည်ရေး ပြင်းထန်ခဲ့သည်။ ယနေ့တိုင် “Kachin-American” ဆက်ဆံရေးသည် အထူးခိုင်မာနေဆဲဖြစ်သည်။ 

 ၃. တရုတ်နှင့် ကချင် ကချင်ပြည်နယ်သည် တရုတ် ယူနန်ပြည်နယ်နှင့် နယ်နိမိတ်အတိုင်းအတာ ၃၀၀ မိုင်ကျော် ထိစပ်ထားသည်။ လွတ်လပ်ရေးမရမီနှင့် ရပြီးနောက် ကချင်နှင့် တရုတ်တို့ကြား သွေးသားဆက်နွယ်မှု၊ ကုန်သွယ်ရေး၊ လက်ထပ်ထိမ်းမြားမှု ပြင်းထန်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၉ ကိုးကန့်စစ်ပွဲအပြီး တရုတ်က ကချင်နယ်စပ်ဒေသများတွင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ (သစ်တော၊ ရွှေ၊ ကျောက်စိမ်း၊ ရေအားလျှပ်စစ်) ကို ပိုမိုထိုးဖောက်ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ မြစ်ဆုံစီမံကိန်း (၂၀၁၁ ရပ်ဆိုင်း) သည် တရုတ်-ကချင် ဆက်ဆံရေး၏ အဓိက အငြင်းပွါးစရာ ဖြစ်ခဲ့သည်။ 

 ၄. အိန္ဒိယနှင့် ကချင် ကချင်ပြည်နယ်အနောက်ဘက်တွင် အိန္ဒိယ၏ နာဂလန်၊ မဏိပူရနှင့် အာသံပြည်နယ်များနှင့် နယ်နိမိတ်ထိစပ်သည်။ ကချင်နှင့် နာဂလူမျိုးများကြား သွေးသားဆက်နွယ်မှု ရှိသည်။ နှစ်ဘက်စလုံးတွင် ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင် များပြားသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း Ledo Road သည် အိန္ဒိယဘက်မှလည်း စတင်ခဲ့သည်။ အိန္ဒိယတပ်များနှင့် ကချင်ပြောက်ကျားများ ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ 

 ၅. လွတ်လပ်ရေးနှင့် ပြည်တွင်းစစ် (၁၉၄၈ – ယနေ့) ၁၉၄၇ ပင်လုံစာချုပ်တွင် ကချင်ခေါင်းဆောင်များ (ဇော်ဆန်း၊ ဇော်ဘောင်၊ ဆမယ်ယန်း စသည်) ပါဝင်ခဲ့သည်။ ၁၉၆၁ ဖေဖော်ဝါရီတွင် ကချင်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ KIO/KIA ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ဖက်ဒရယ်စနစ်နှင့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ၁၉၉၄ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် ရရှိခဲ့သော်လည်း ၂၀၁၁ ဇွန်လတွင် ပြန်လည်စစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ၂၀၂၁ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် KIA သည် PDF၊ အခြား EAOs နှင့် ပူးပေါင်းကာ စစ်ကောင်စီကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် တိုက်ခိုက်နေဆဲဖြစ်သည်။ ၂၀၂၅ နိုဝင်ဘာအခြိန်တွင် ကချင်ပြည်နယ်အတွင်း လိုင်ဇာ၊ လပွဲ၊ ဖူးကောင်း၊ ချီဖွေနှင့် ကာမက် စသည့် မြို့အတော်များများကို KIA နှင့် မဟာမိတ်များက ထိန်းချုပ်ထားသည်။

 ၆. ယနေ့ ကချင်ပြည်နယ် (၂၀၂၅) ကျောက်စိမ်းတူးဖော်ရေး၊ ရွှေတူးဖော်ရေး၊ သစ်တောပြုန်းတီးမှုနှင့် ရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်းများကြောင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပြုန်းတီးလျက်ရှိသည်။ စစ်ပွဲကြောင့် ဒုက္ခသည် ၁၀၀,၀၀၀ ကျော် ရှိနေဆဲ။ 

ကချင်လူငယ်များ နိုင်ငံတကာသို့ ထွက်ခွာလျက်ရှိပြီး ထိုင်း၊ မလေးရှား၊ အမေရိက၊ သြစတြေးလျ၊ ကိုရီးယားတို့ စသည့်နိုင်ငံများတွင် ကချင်ဒုက္ခသည်နှင့် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများ များပြားလာသည်။ သို့သော် ကချင်လူမျိုးများသည် ယနေ့တိုင် ဘာသာရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ စာပေနှင့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးကို ခိုင်ခိုင်မာမာ ဆုပ်ကိုင်ထားဆဲဖြစ်သည်။ 

 ကချင်ပြည်နယ်သည် သမိုင်းတစ်လျှောက် ဗြိတိသျှ၊ အမေရိကန်၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်တို့၏ စစ်ရေးနှင့် စီးပွားရေး စိတ်ဝင်စားမှု ဗဟိုချက်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ယနေ့လည်း အရှေ့တိုင်းနှင့် အနောက်တိုင်း အကျိုးစီးပွားများ ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ရာ နေရာတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေဆဲဖြစ်သည်။ 

“မာန်နဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာ မပျက်စီး” 

ဟူသော ကချင်စကားအတိုင်း သူတို့၏ ခံယူချက်သည် ယနေ့တိုင် အသက်ရှင်နေဆဲဖြစ်ပါသည်။ လေးစားစွာဖြင့် မြန်မာ့သမိုင်းကို ချစ်သူတစ်ဦး

Beyond the Dance: Decoding the Sacred Symbols of Kachin Culture

 

When you witness the awe-inspiring Manau Festival, you see thousands of Kachin people moving as one, a vibrant river of color and sound. But the beauty of this celebration isn't just in the motion; it's in the stories. These stories are carved into the towering ceremonial poles and woven into every thread of their magnificent traditional dress.

Today, we're taking a closer look at these two pillars of Kachin identity: the sacred Manau poles and their stunning traditional attire.

The Heart of the Festival: Decoding the Manau Poles (Manau Maka)

At the center of any Manau dance ground, you'll find the Manau poles. These aren't just decorations; they are the spiritual and visual anchor of the entire festival. The intricate, colorful patterns painted on them are known as Manau Maka.

These patterns are a form of visual storytelling, connecting the dancers to their ancestors, their history, and the spirit world. While designs can vary, they often include:

• Geometric Shapes: These are the most common. Sharp, angular patterns and diamond shapes often represent the mountains of the Kachin homeland or the waves of their ancestral migrations.

• The Sun and Moon: These powerful symbols represent the nats (traditional spirits) and the natural forces that govern life and the harvest.

• The Hornbill: This majestic bird is a symbol of profound importance. Its feathers are worn by leaders and dance chiefs (Naushawng) as a sign of honor, fidelity, and prestige. Seeing it carved on the poles is a mark of great respect.

• Flowers and Plants: These patterns celebrate the earth, fertility, and the bounty of the harvest, giving thanks for the community's sustenance.

Dancing around these poles is a way for the community to "walk" through their own history, reaffirming their beliefs and their unity with each other.

Dressed in Identity: The Splendor of Kachin Attire

Kachin traditional clothing is a breathtaking display of artistry, status, and identity, with every piece carrying deep meaning.

For Men

The traditional regalia for Kachin men, especially for a festival, is designed to show prestige and strength.

• The Headdress: This is often the most striking feature. A sumhpa (headdress) is often wrapped, and for dance leaders, it is elaborately decorated with the long, elegant feathers of the hornbill or peacock, as well as boar's tusks.

• The Sword: Men carry a ceremonial sword (n'htu) in a scabbard. This isn't just an accessory; it's a powerful symbol of their history as warriors and protectors of their people.

• The Tunic and Bag: They wear woven tunics and carry a hand-woven shoulder bag, showcasing the skill of their community's weavers.

For Women

Kachin women's attire is famous for its elegant contrast of dark fabric and brilliant silver.

• The Jacket: The most iconic piece is the black velvet jacket (shingkyit). This dark, rich backdrop is designed to highlight the stunning display of silver medallions and bosses (shilap) sewn onto the front. These silver pieces are often heirlooms, representing family wealth and offering spiritual protection.

• The Skirt: The jacket is paired with a vibrant, hand-woven wrap-around skirt (pukhang or htamein). The most traditional color is a brilliant red, symbolizing courage, life, and energy. The intricate geometric patterns are woven directly into the fabric, a skill passed down through generations.

• Accessories: The outfit is completed with woven leg wraps, and some groups wear tall, black lacquered waisthoops as part of their heritage.

---

Tags:

#Kachin #KachinCulture #Myanmar #ManauFestival #CulturalHeritage #TraditionalAttire #EthnicFashion #Jinghpaw #ManauMaka #SoutheastAsia #IndigenousArt #Textiles #Weaving #Silver #Hornbill #Blog #CultureBlog

Hparat Ning Hkawng

 

Marit Shamai Ya Rit - Seng Hkawn Mai

Hi2023

Ngwi pyaw ai nhtoi rai u ga

Maigan mungdan de du nga ai manang wa Myu Tsaw hpang de shagun laika,

Tsaw ra hku hkau dik ai manang wa Myu Tsaw hpang de ndai laika hte hkrum shaga dat lu n ngai. Manang wa Myu Tsaw ngwi pyaw hkam kaja ai hte seng ang ai magam bungli ni hpe gun hpai shakut shaja nga na hpe kam ai. Anhte buga de nga ai Myu Sha ni yawng mung ngwi pyaw hkam kaja let sha, tinang hte seng ang ai magam bungli ni hpe n hprai ai sha gun hpai nga ga ai.
Manang wa Myu Tsaw e, Manang wa a Myu hpe tsaw ra ai myit, Mungdan hpe tsaw ra ai myit ni hpe chye lu ai majaw na chying wa kabu myit dik la n ngai, n gun mung lu ai. Manang wa a Myu tsaw, Mung tsaw ai myit masa ni, Manang wa a Myu hte Mungdan n tsa mu mada ai ningmu ni hpe Internet website hkan ya sha sha mu lu ai, grai kaja ai lam ni re.
Rai tim Manang wa Myu Tsaw e, Manang wa a Myu tsaw Mung tsaw ai myit masa ni shai taw nga ai hpe mung mu lu ai. Myu hte Mungdan hpe nau tsaw ra ai myit nau kaba ai majaw rai na re shadu ai. Manang wa a Myu tsaw Mung tsaw ai myit masa ni lam numshe de loi shang taw ai hpe mu lu ai. Dai hpe shading sharai kau dat yang jet ai Myu tsaw myit majing byin wa na re hpe kam ai.
Mungdan kata Myu hte Mungdan a matu magam gunhpai shakut shaja nga ai Ningbaw Ningla ni hpe hkrai mara tam shagun nga yang gaw anhte a Mung dan galoi mung lawt lu lam mu na n re. Ta tut shakut shaja nga ai Ningbaw Ningla ni hte magam gun ni yawng mung Myu hte Mungdan a matu nga n-na gun hpai ap nawng nga ma ai hpe mu lu ai. Shang Lawt nga hte maren Myu hte Mungdan lawt lu na lam hpe n sim n sa shakut nga ma ai. Magam gun ni yawng mung grai chye grai chyang dum na gun hpai nga ai gaw n rai na ma ai, Myu Sha ni a matu, Mung Dan a matu myit n-na gun hpai shakut nga ai ni she rai na re hpe kam ai. Nang, Ngai zawn sha shanhte mung shing gyim masha, sha re ai majaw ra rawng gawng kya ai lam ni nga na gaw lata lahtum n shut nga na ma ai. Shanhte a ra rawng gawng kya ai lam ni hpe sha tam mara shagun taw nga yang gaw hpa lachyum pru na n re. Anhte a Myu Sha ni hte Mungdan mung lawt lu wa na n re.
Dai ni na aten, anhte a Myu Sha ni hte anhte a Mungdan lawt lu na lam grai a hkyak nga sai re. N dai zawn lawt lu na lam hta myit hkrum gahkrin gum din na grai nan ra a hkyak nga sai. N law la ai anhte a Myu Sha ni myit hkrum gum din ai lam n nga ai sha nang shoi nang sha nga n-na shada mara shagun hkat nga yang Myu Sha hte Mungdan lawt lu na lam hta grau grau hkrat sum wa maga de sha re. N dai zawn Myu Sha ni shada n ru n ra byin hkra mung Maigan ni sumprat dawk bang taw nga ai hpe mung dum shai nga ga.
Dai majaw manang wa Myu Tsaw e, ta tut magam gun hpai nga ai ni hpe htaw ra le ra nga mara n sha gun nga ai sha, gara hku galaw sa wa yang awng dang na, gara masa, gara ladat hku galaw yang main a ngu ai ni hpe mahtang hpaji jaw la ga, garum shing tau la ga ngu mayu ai re. Dai rai yang she Magam gun nga ai Ningbaw ni mung n gun lu nna Myu Sha lam hpe grau grau awng dang ai hte gun hpai lu na re.
Manang wa Myu Tsaw e Myu Sha ni hte Mungdan lawt lu na lam hta shada nang shoi nang sha n nga ai sha myit hkrum myit ra ai hte lahkrip ra ra jawm shakut sa wa ga. Dik na hpa mi n lu garum ai rai tim tatut magam gun hpai nga ai ni a matu kyu hpyi ya ai garum shingtau mat wa ga ngu tsun mayu ai re.
Hku hkau ai manang wa Myu Tsaw myit mang galaw sa wa ai lam ni yawng awng dang lu u ga.Anhte a Myu Sha ni hte Anhte a Jinghpaw WunPawng Mung dan mung lawan lawt lu u ga.
Manang wa,

Mut Tsawm
11 Sept, 2009
muttsawm@gmail.com

MUNG DAN N-NAN TAM HKAWM NGA AI WUN PAWNG NI

Moi jiwoi jiwa ni a prat kaw na, lamu ga manu ai, ga sau namhpun kaja n-na galaw lu galaw sha mai ai buga shara n-nan ni tam la n-na shanu machyu hkawm lai wa sai re. Lamu ga shara lu na matu, lamu ga gashun ai majan ni mung nga lai wa sai.N-dai zawn, Wun Pawng Myu Sha ni gaw buga shara mi kaw na shara mi de htawt hkrat wa n-na dai ni na n-htoi hta tsawm htap manu dan ai, gasau namhpun kaja ai, manu dan n hprang sut rai ni su ai, hpun kawa hte nam shu nam shan ni sawng ai Wun Pawng Mung Dan hpe lu madu la sa ga ai re.
N-dai zawn manu dan tsawm htap n-na nga pyaw ai mung dan hpe madu da nga ning len dai ni na ten hta Wun Pawng Myu Sha ni wa myit ru, myit tsang lam ni hte madu a lamu ga kata ru yak jam jau lam ni hpe a hpum da let sak hkrung nga ra nga ga ai. Ten shagu hkrit maja let galaw lu galaw sha ra nga ga ai. Hkawm sa ra nga ga ai.
Madu a mung dan kata galaw lu galaw sha, tam lu tam sha yak wa ai a majaw tinang a mung dan, tinang a dai daw buga hte jing hku jing yu, manaw manang ni yawng hpe shakram kau da n-na, galaw lu galaw sha mai ai, tamlu tam sha loi ai chya sam ni a mung dan de pru hkawm sa wa ra saga ai. Hting bu mung dan ni rai nga ai, Thai, India, Miwa hte Malaysia mung dan ni hkan de sa du machyu nga wa saga ai re. Grau n-na Thai hte Malaysia mung dan ni hta Wun Pawng Sha ni lani hte lani grau grau law htam jat wa nga sai.
N-nan daw de na n-dai hku rawt hkawm pru sa wa ai a yaw shada lam gaw, ja gum hpraw tam na matu, lu lu, lu lawm lam a matu sha rai nga ga ai. Tim dai ni na n-htoi hta gaw u-ga yaw shada lam law law hte Wun Pawng Sha ni Wun Pawng Mung dan kaw na pru hkawm sa wa nga ma sai. Grau n-na Malaysia mung dan de Wun Pawng Sha ni, hka maw ru zawn rai she ru shang bang wa nga ma ai. Matut na mung naw ru shang wa na re hpe kam ai. N-dai zawn ru shang bang wa ai hta tara shang ai hku lam mi, tara n shang ai hku lam ni rai du shang wa ai hpe mu chye lu ai.
Grau n-na, n-dai zawn ru shang bang wa ai hta, asak aprat ram ai Wun Pawng Mung dan hte Wun Pawng Myu Sha ni a myit mada shara rai nga ai ramma ni she malawng ai hpe mung mu chye lu ai. Ya na zawn du sa wa ai ni hta na ganoi yawng ngu na daram gaw (yawng ngu tsun tim pi n-shut na re) laga maigan mung dan kaba de lu matut hkawm sa na ni chyu re ai lam hpe mung mu chye lu ai. Lu matut hkawm sa hkra mung galaw nga ma ai, shakut nga ma ai. Law law wa mung maigan mung dan kaba (third country) ni de sadu shanu nga na matu a hkaw a hkang lu nna pru hkawm mat ma sai hpe mu chye lu ai.
Wun Pawng Mung Dan a kam hpa shara, Wun Pawng Myu Sha ni a myit mada shara ni rai nga ai Wun Pawng Ramma ni law law wa n dai zawn maigan mung dan kaba ni de hkrai sadu chyam bra shanu nga mat ma yang gaw, Wun Pawng Mung Dan a shawng lam gam maka wa gara hku rai wa na a ta? Asak kaba sai Kanu Kawa, gumgai dingla ni hte ma kaji ni hpe sha Wun Pawng Mung Dan hpe sin nga ta sha ngun na i? Shan hte a lata hta kam hpa myit kaba hte Wun Pawng Mung Dan hpe ap tawn da sa na ga ai i?
Wun Pawng Mung Dan hpe makawp maga na n-ra saga ai ai kun? Tsaw ra hkung ga ai Kanu Kawa ni mung n dai lam ni hpe sung sung chyawm myit yu nga ga. Zet let kung hpan ai, atsam marai rawng ai kashu kasha ni hpe maigan mung dan ni de chyu sa kau sana kun? Nga mu nga mai ai lam hpe yaw shada let tinang a kashu kasha ni hpe maigan mung dan ni de sa na a hkaw a hkang jaw ai, n-lu lu sa hkra mung lam a myu myu hku shakut lajang ya nga ga ai. Maigan mung dan ni de du nga ai kashu kasha ni shagun jaw ai ja gumhpraw hte nga mu, nga mai ai ni mung gaw nga na re. Kashu kasha ni maigan de du nna masha a man hta arawng lu ai lam ni mung gaw nga na re. Tim, anhte a Wun Pawng Mung Dan kata Wun Pawng Myu Sha ni gaja wa jet ai nga mu nga mai lam, kup zup ai myit pyaw myit dik lam ni hpe lu nga ga ai kun ngu ai hpe mung myit yu sawn yu nga ga. Wun Pawng Mung dan kata Wun Pawng Myu Sha ni a shara hta u-ga chya sam masha ni hkrai shara la, shang wa nga ma sai. Wun Pawng Myu Sha ni a mung dan hpe chya sam myu ni madu up sha nga wa ma sai.
Dai ni na n-htoi hta anhte a mung dan hpe makawp maga na, hkye la na grai ra nga sa ga ai. Gara kaw na n gun a tsam hte hkye la na kun, makawp maga na kun. Asak kaba sai gumgai dingla, kanu kawa ni hpe shawng lam majan hpa de rawt sha ngun na i. Ma kaji ni hpe sinat, n-htu hpai sha ngun na i. Shing n-rai, anhte a mung dan hpe mahtang chya sam myu ni a lata de ap jaw kau da sa na i? Shing n-rai Wun Pawng Sha ni lamu ga n-nan mahtang bai tam wa ai kun?
Wun Pawng Mung Dan hta lai n-na tsawm htap manu dan ai la ga n tam ai sha lu da sai madu mung dan hpe makawp maga ga, gaw gap ga. Wun Pawng Mung Dan hpe teng man ai sim sa lam lu hkra, jet ai ngwi yaw lam lu hkra shakut ra ai hpe dum nga ga Wun Pawng Sha ni.

Mut Tsawm
28th August, 2009